در آموزه های قرآنی بر تزکیه نفس تاکید شده و اصولا فلاح و رستگاری را در تزکیه نفس دانسته است.(اعلی، آیه 14؛ شمس، آیه 9)
اما همین قرآن با آن که این همه بر تزکیه نفس تاکید دارد، از تزکیه نفس عملی تاکید داشته نه بر تزکیه نفس قولی.
در حقیقت دو نوع تزکیه از نظر قرآن وجود دارد که یکی ارزشی و دیگری ضد ارزشی است: 1. تزکیه عملی نفس که ارزشی است؛ 2. تزکیه قولی نفس که ضد ارزشی است.
خداوند درباره تزکیه ضد ارزشی می فرماید: فَلَا تُزَکُّوا أَنفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى؛ پس خودتان را مستاید و پاک مشمارید؛ چرا که او به حال کسى که پرهیزگارى نموده داناتر است. (نجم، آیه 32)
همین ممنوعیت از تزکیه قولی و گفتاری از خود و خودستایی در گفتار موجب شده است تا امامان معصوم(ع) از بیان مقامات و منزلت خود دست بردارند؛ از این روست که امیرمومنان امام علی(ع) می فرماید: نَهَی اللَّهُ عَنْهُ مِنْ تَزْکِیَةِ الْمَرْءِ نَفْسَهُ؛ خداوند از این که مرد خودش را بستاید نهی کرده است.(شرح نهج البلاغه، ابن حدید معتزلی، ج 15، ص 182) البته انسان در مواردی مانند دفع تهمت یا تعلیم و تربیت یا امر به معروف و نهی از منکر می تواند به مصحلتی اهم به دور از تفاخر و غرور و مانند آن مواردی را البته آشکار است بیان کند. هر چند احتیاط ترک آن بهتر است.
.GIF)
